شاخصهای رسوبشناختی و ژئوشیمیایی رسوبات خلیج گرگان

برای مطالعه ویژگی‌های رسوبی و ژئوشیمیایی ساحل و بستر خلیج گرگان، واقع در گوشه جنوب‌شرقی دریای خزر در شمال ایران، 35 نمونه رسوب سطحی برداشته شد و بر روی آنها آزمایش‌های پایه رسوب‌شناسی، کانی‌شناسی کیفی به کمک XRD و سنجش فلزات سنگین با کمک XRF انجام شد. مطالعات نشان می‌دهد که رسوبات از نظر دانه‌بندی در محدوده ماسه تا رس قرار می‌گیرند، به‌گونه‌ای که هر چه به‌سوی دهانه خلیج گرگان نزدیک می‌شویم، درصد ماسه در رسوبات افزایش می‌یابد. مقدار متوسط کربنات کلسیم 35% و مواد آلی 30% است. میزان ماده آلی در خلیج گرگان به‌سوی دریای خزر کاهش می‌یابد، در حالی که مقدار کربنات کلسیم افزایش می‌یابد. کانی‌شناسی رسوبات نشان می‌دهد که علاوه بر متشکله‌های آواری از جنس سنگ‌های آذرین، دگرگونی و رسوبی و خرده‌های رسوبی برجا، مجموعه‌ای از کانی‌های رسی (بطور عمده کلریت) از دیگر اجزای متشکله رسوبات سطحی هستند. تمرکز فلزات سنگین (سرب، روی، کرم، نیکل، مس، وانادیم، باریم و زیرکینم) در رسوبات سطحی برای عناصر مختلف در محدوده ppm 598ـ2 قرار می‌گیرد. محاسبه شاخص تجمع زمینی عناصر (Igeo) برای رسوبات سطحی خلیج گرگان در مقایسه با نمونه‌های برداشت شده از رسوبات ژرفای 25 سانتیمتری همان حوضه نشان‌دهنده تمرکز پایین فلزات سنگین در رسوبات خلیج گرگان و غیرآلوده بودن این رسوبات است. مقایسه رسوبات خلیج گرگان با بخش‌های دیگر ساحل ایران در خزر که تخریبی، و سواحل ترکمنستان که کربناته است، بیانگر ویژگی‌های رسوبی حد وسط (حدود 50 تا 60 درصد مواد کربناته و آلی و بقیه مواد تخریبی) این منطقه است.